คุณเคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางบริษัทถูกกรมสรรพากรเรียกตรวจสอบ ทั้งที่ก็ยื่นภาษีครบ? หรือบางคนโดนภาษีย้อนหลังโดยไม่รู้ตัว? จริง ๆ แล้ว สาเหตุส่วนหนึ่งมาจาก บัญชีที่ผิดปกติ ซึ่งอาจไม่ได้มาจากการโกงเสมอไป แต่เกิดจากความไม่รู้ หรือทำบัญชีไม่ถูกวิธี บทความนี้จะพาคุณไปรู้ว่า บัญชีแบบไหน ที่เข้าข่าย เสี่ยงโดนสรรพากรตรวจสอบ พร้อมแนวทางป้องกัน เพื่อให้ธุรกิจคุณปลอดภัยและไม่เสียค่าปรับโดยไม่จำเป็น

ทำไมกรมสรรพากรถึงสุ่มตรวจบัญชี?

หลายคนคิดว่ากรมสรรพากรตรวจสอบเฉพาะบริษัทใหญ่หรือธุรกิจที่มีข่าวไม่โปร่งใสเท่านั้น แต่ในความเป็นจริง ธุรกิจขนาดกลางเล็ก (SMEs) และแม้แต่ ฟรีแลนซ์ที่จดบริษัท ก็มีโอกาสถูกตรวจสอบได้เช่นกัน เพราะกรมสรรพากรมี ระบบวิเคราะห์ความเสี่ยงทางบัญชี (Tax Risk Profiling) ที่ใช้ตรวจจับความผิดปกติในข้อมูลภาษี

1. ใช้เทคโนโลยีวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analytics + AI)
   กรมสรรพากรมีการพัฒนา ระบบ AI และ Big Data เพื่อวิเคราะห์พฤติกรรมการเสียภาษีของผู้ประกอบการทั่วประเทศ ระบบนี้จะจับสัญญาณผิดปกติ เช่น:
   • รายได้ลดลงผิดปกติ แต่ค่าใช้จ่ายยังสูง
     
   • ยอดภาษีซื้อมากเกินจริงเทียบกับยอดขาย
     
   • มียอดขายในช่องทางออนไลน์ (เช่น Shopee, Lazada, Line OA) แต่ไม่แสดงรายได้ในงบการเงิน
     
   • มีการยื่นภาษีแต่บัญชีธนาคารไม่เคลื่อนไหว
2. เชื่อมข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ
   ปัจจุบันกรมสรรพากรสามารถเชื่อมโยงข้อมูลจากหลากหลายแหล่ง ไม่ว่าจะเป็น:
   • ยอดภาษีซื้อมากเกินจริงเทียบกับยอดขาย
     
   • มียอดขายในช่องทางออนไลน์ (เช่น Shopee, Lazada, Line OA) แต่ไม่แสดงรายได้ในงบการเงิน
     
   • มีการยื่นภาษีแต่บัญชีธนาคารไม่เคลื่อนไหว
     
3. ตรวจสอบจากพฤติกรรม "ผิดปกติ" ที่พบบ่อย
   บางกรณีไม่ใช่สุ่ม แต่เกิดจากการที่ระบบแจ้งเตือนว่าธุรกิจมีความผิดปกติ เช่น:
   • ยื่นแบบภาษีล่าช้าบ่อยครั้ง
     
   • ยื่นแบบแต่ยอดขายไม่สัมพันธ์กับต้นทุน
     
   • มีชื่อพัวพันกับบริษัทที่โดนสอบสวนอยู่
4. นโยบายเพิ่มประสิทธิภาพการจัดเก็บภาษี
   ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา กรมสรรพากรเน้นเพิ่ม "Tax Compliance" หรือการปฏิบัติตามภาษีโดยสมัครใจ ซึ่งรวมถึงการ:
   • ตรวจสอบแบบมีระบบ
     
   • เชิญผู้ประกอบการมาชี้แจงแบบนุ่มนวล (Soft Audit)
     
   • ลงพื้นที่ตรวจบัญชีเฉพาะจุด (Field Audit)
     

กรมสรรพากรไม่ได้ สุ่มตรวจ แบบไม่มีเหตุผล แต่ใช้ระบบเทคโนโลยีช่วยตรวจจับพฤติกรรมผิดปกติที่อาจบ่งชี้ถึงการหลีกเลี่ยงภาษี ดังนั้นเจ้าของธุรกิจควรทำบัญชีให้ถูกต้อง ชัดเจน และมีหลักฐานรองรับทุกขั้นตอน

บัญชีแบบไหนที่เสี่ยง ถูกจับตา?

การถูกกรมสรรพากรตรวจสอบบัญชี ไม่ใช่เรื่องของ โชคร้าย หรือ ดวง แต่เป็นผลจาก ข้อมูลทางบัญชีที่แสดงพฤติกรรมผิดปกติ ซึ่งเข้าข่ายน่าสงสัยในมุมมองของเจ้าหน้าที่ภาษี และหลายครั้งเกิดจาก ความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ของเจ้าของธุรกิจเอง

มาดูกันว่า ลักษณะของบัญชีแบบไหนบ้าง ที่กรมสรรพากรมองว่า น่าจะมีบางอย่างไม่ชอบมาพากล และอาจนำไปสู่การถูกเรียกตรวจสอบภาษีย้อนหลัง

1. รายได้ต่ำผิดปกติ แต่ค่าใช้จ่ายสูง
   ตัวอย่างเช่น:
   1. บริษัทมียอดขายเพียง 500,000 บาทต่อปี แต่ลงค่าใช้จ่ายสำนักงาน 450,000 บาท
   2. ธุรกิจมีผลขาดทุนต่อเนื่องหลายปี ทั้งที่อยู่ในทำเลดี และมีกลุ่มลูกค้าชัดเจน
      คำถามที่สรรพากรตั้งคือ: ถ้าไม่มีรายได้จริง ทำไมถึงยังเปิดกิจการอยู่?
      
2. ไม่มีค่าแรงพนักงาน แต่มีธุรกรรมดำเนินงาน 
   1. บางบริษัทแจ้งว่าไม่มีลูกจ้าง (ไม่จ่ายประกันสังคม) แต่มีรายได้ต่อเนื่องทุกเดือน
   2. หักค่าใช้จ่าย จ้างเหมาบริการ สูงผิดปกติ แต่ไม่มีข้อมูลคู่ค้า หรือหลักฐานการจ่ายเงินจริง
      อาจเข้าข่าย หลีกเลี่ยงภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา ของลูกจ้าง
3. ค่าใช้จ่ายไม่มีหลักฐานรองรับ
   1. ค่ารับรอง ค่าขนส่ง ค่าของขวัญลูกค้า แต่ไม่มีใบเสร็จ
   2. ค่าที่พัก/ค่าเดินทางลงบัญชีเกินจริง หรือใช้ใบเสร็จปลอม
      กรมสรรพากรให้สิทธิลดหย่อนเฉพาะ ค่าใช้จ่ายที่พิสูจน์ได้ เท่านั้น
4. รายได้บางส่วนไม่แสดงในบัญชี
   1. รับเงินสดแต่ไม่ออกใบกำกับภาษี
   2. ขายของออนไลน์แต่ไม่มีข้อมูลในภาษีขาย (ภ.พ.30)
   3. ยอดโอนจากลูกค้าปรากฏในบัญชีธนาคาร แต่ไม่มีรายการในรายงานภาษี
      กรณีนี้มักถูกตรวจจากข้อมูลภายนอก เช่น คู่ค้า หรือ Marketplace
5. ภาษีซื้อ-ภาษีขายไม่สัมพันธ์กัน
   1. ขอคืน VAT สูงกว่าปกติทุกเดือน
   2. ยื่นภาษีซื้อแต่ไม่มีรายการสินค้าหรือไม่มี Stock
   3. มี VAT ซื้อแต่ไม่เคยมี VAT ขาย
      มักเข้าข่ายการยื่นแบบเท็จเพื่อขอคืนภาษี
6. ใช้เอกสารจาก บริษัทเข้าข่ายผิดปกติ
   เช่น บริษัทที่สรรพากรเคยตรวจสอบแล้วพบว่าออกใบกำกับภาษีปลอม ถ้ามีชื่อบริษัทนั้นในบัญชีของคุณ จะถูกดึงมาตรวจสอบเชิงลึกทันที เอกสารดีแต่ต้นทาง ไม่ใช่แค่สวยงามในบัญชีปลายทาง

แนวทางป้องกัน ธุรกิจควรทำอย่างไร?

เมื่อรู้แล้วว่าพฤติกรรมทางบัญชีแบบใดที่อาจทำให้กรมสรรพากรจับตา สิ่งสำคัญที่สุดคือการ เตรียมพร้อมและจัดการเชิงรุก ธุรกิจควรวางระบบบัญชีและภาษีให้โปร่งใส ตรวจสอบได้ และสอดคล้องกับข้อกฎหมาย ซึ่งสามารถทำได้ด้วยแนวทางต่อไปนี้:

1. จัดทำบัญชีให้ถูกต้อง ครบถ้วน และตรงเวลา
   ความถูกต้อง = ความปลอดภัย
   บัญชีที่จัดทำตามมาตรฐานบัญชีและยื่นแบบภาษีตรงตามกำหนดเวลา จะลดโอกาสการถูกจับตามองได้มาก ไม่ควรรอจนถึงปลายปีหรือวันใกล้ครบกำหนดยื่นภาษีค่อยสรุปบัญชี เพราะจะทำให้เกิดความผิดพลาดหรือรายการตกหล่น
   แนะนำ: ใช้บริการสำนักงานบัญชีที่มีระบบจัดทำแบบ Real-Time Accounting หรืออย่างน้อยต้องมีการสรุปบัญชีและตรวจสอบทุกเดือน
   
   
2. แยกรายจ่ายส่วนตัวกับรายจ่ายของกิจการ
   หลายธุรกิจโดยเฉพาะผู้ประกอบการรายย่อย มักเผลอนำรายจ่ายส่วนตัวมาเบิกจากบริษัท เช่น ค่าเดินทางส่วนตัว ค่าอาหารกับครอบครัว ฯลฯ ซึ่งถือว่าผิดหลักภาษีและอาจกลายเป็นปัญหาหนักหากตรวจสอบย้อนหลัง
   แนวทางป้องกัน: ใช้บัญชีธนาคารแยกชัดเจนระหว่างส่วนตัวกับกิจการ
   รายจ่ายใด ๆ ที่ไม่มีใบกำกับภาษีหรือหลักฐานชัดเจน ไม่ควรนำมาบันทึกเป็นรายจ่ายบริษัท
   หากเป็นเจ้าของคนเดียว ควรมีการตั้งเงินเดือนหรือเบี้ยประชุมอย่างเป็นระบบ
   
   
3. ตรวจสอบงบการเงินก่อนยื่นภาษีทุกครั้ง
   อย่ายื่นงบหรือแบบแสดงรายการภาษีโดยไม่ตรวจสอบให้ดีเสียก่อน เพราะหากมีรายการผิดพลาด แม้เพียงเล็กน้อย ก็อาจกระทบต่อความน่าเชื่อถือ และนำไปสู่การตรวจสอบที่ลึกขึ้นในอนาคต
   แนะนำ: ควรมี รีวิวก่อนยื่น โดยนักบัญชีหรือผู้สอบบัญชีภายนอก
   หากพบความผิดพลาด ควรรีบทำหนังสือชี้แจงหรือยื่นแก้ไขอย่างโปร่งใส
   
   
4. วางแผนภาษีล่วงหน้าอย่างถูกต้องตามกฎหมาย
   การวางแผนภาษีไม่ใช่การเลี่ยงภาษี แต่คือการบริหารจัดการค่าใช้จ่ายและรายได้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดภายใต้กรอบของกฎหมาย เช่น การหักค่าใช้จ่ายได้เต็มสิทธิ์, การใช้สิทธิยกเว้น, การกระจายรายได้ในรูปแบบที่เหมาะสม
   เช่น:  การใช้สิทธิประโยชน์ทางภาษี เช่น BOI, R&D, การลงทุนในระบบ IT
   การจ้างพนักงานแบบมีประกันสังคมเพื่อหักลดหย่อน
   การจัดสรรโบนัสหรือปันผลตามช่วงเวลาที่ลดภาระภาษีได้ดีที่สุด
   
   
5. มีระบบเอกสารและการจัดเก็บที่เป็นระเบียบ
   ทุกการบันทึกบัญชีต้องมีหลักฐานประกอบ เช่น ใบกำกับภาษี ใบเสร็จรับเงิน สัญญา หรือหนังสือรับรองต่าง ๆ การจัดเก็บแบบไม่มีระบบจะทำให้เสียเวลาและลำบากเมื่อถูกตรวจสอบ
   คำแนะนำ: ควรใช้ระบบบัญชีออนไลน์ที่แนบเอกสารได้ทันที
   สำรองไฟล์เอกสารในระบบคลาวด์ หรือใช้ระบบ DMS (Document Management System)
   เก็บเอกสารภาษีขั้นต่ำ 5 ปี ตามที่กฎหมายกำหนด
   
   
6. มีที่ปรึกษาด้านบัญชีและภาษีที่มีประสบการณ์ตรง
   เมื่อเกิดข้อสงสัยหรือกรณีถูกตรวจสอบภาษี การมีผู้เชี่ยวชาญที่ รู้วิธีตอบและรู้วิธีแก้ อย่างถูกต้อง จะช่วยประหยัดทั้งเวลาและค่าใช้จ่ายได้มาก

บัญชีที่ดี ไม่ใช่แค่การบันทึกตัวเลข แต่คือเครื่องมือสำคัญที่ช่วยป้องกันความเสี่ยงจากการตรวจสอบภาษี ถ้าคุณไม่อยากให้ธุรกิจต้องเสียเวลาและค่าใช้จ่ายจากการถูกตรวจย้อนหลัง  เราจึงขอสรุปวิธีป้องกันความเสี่ยง ให้เข้าใจกันง่ายๆ ใช้เอกสารที่ถูกต้อง มีใบเสร็จ มีใบกำกับภาษี ตรวจสอบความสัมพันธ์ของรายได้ ค่าใช้จ่าย และภาษี อย่าลงค่าใช้จ่ายที่ไม่เกี่ยวข้องกับธุรกิจ ใช้ระบบบัญชีมาตรฐาน และทำบัญชีอย่างโปร่งใสทุกเดือน

หากคุณต้องการให้ธุรกิจเดินหน้าอย่างมั่นคงและปลอดภัยจากการตรวจสอบ DE Accounting พร้อมเป็นพาร์ตเนอร์ทางบัญชีที่คุณวางใจได้

ปรึกษาเราฟรี: 02-126-0650